วัคซีนผู้สูงอายุ ใครว่าไม่จำเป็น
ศูนย์ : บริการทางการแพทย์ด้านการดูแลผู้สูงอายุ, ศูนย์อายุรกรรม
บทความโดย : นพ. ภาณุวัฒก์ ว่องตระกูลเรือง
“วัคซีนสำหรับผู้สูงอายุ” เรื่องสำคัญที่ลูกๆ หลานๆ ไม่ควรมองข้าม อายุเยอะแล้วแต่ทำไมผู้สูงอายุต้องฉีดวัคซีนอีก ไม่ฉีดได้ไหมกลัวแพ้ แล้วถ้าจะฉีดวัคซีน ผู้สูงอายุควรฉีดอะไรบ้าง ถ้าจะฉีดจริงๆ ควรเว้นหลังจากฉีดวัคซีนโควิด-19 ไปนานเท่าไหร่ และอีกหลากหลายคำถามเกี่ยวกับวัคซีนผู้สูงอายุ ร่วมหาคำตอบกับ นพ.ภาณุวัฒก์ ว่องตระกูลเรือง แพทย์เฉพาะทางด้านอายุรศาสตร์ผู้สูงอายุ
การฉีดวัคซีนในผู้สูงอายุ จำเป็นหรือไม่
ในช่วงวัยเด็กนั้น ภูมิคุ้มกันของเรายังขึ้นไม่เต็มที่ เราจึงต้องฉีดวัคซีนให้เด็กเพื่อกระตุ้นภูมิคุ้มกัน ในผู้สูงอายุก็เช่นเดียวกัน เมื่ออายุเพิ่มมากขึ้น ภูมิคุ้มกันที่เคยมีก็ค่อยๆ ลดต่ำลงตามอายุ ทำให้ผู้สูงอายุสามารถติดเชื้อโรคต่างๆ ได้ง่าย เมื่อติดแล้วมีความรุนแรงสูง ดังนั้น การฉีดวัคซีนในผู้สูงอายุจึงมีประโยชน์ในด้านต่างๆ ไม่ว่าจะเป็น
- เพื่อกระตุ้นภูมิคุ้มกัน ช่วยลดความเสี่ยงต่อการติดโรค
- ลดความเสี่ยงต่อการเจ็บป่วยรุนแรง
- และช่วยลดอัตราการเสียชีวิตได้อีกด้วย
วัคซีนป้องกันโรคโควิด-19 ต้องรีบฉีด
การฉีดวัคซีนในผู้สูงอายุนั้น ตัวเลือกแรกที่คุณหมออยากจะแนะนำก่อนก็คือ หากอยู่ในช่วงการระบาดของโรคโควิด-19 ขอแนะนำให้ผู้สูงอายุฉีดวัคซีนป้องกันโรคโควิด-19 ก่อน เพราะวัคซีนแต่ละตัวเราจะมีช่วงระยะเวลาที่ต้องทิ้งช่วงห่างกันในการฉีด โดยถ้าเราฉีดวัคซีนโควิด-19 แล้ว เราควรจะเว้นช่วงก่อนฉีดวัคซีนตัวอื่นอีกประมาณ 4 สัปดาห์ หรือ 1 เดือน
แนะนำวัคซีนในผู้สูงอายุ
วัคซีนสำหรับผู้สูงอายุนั้นมีหลากหลายชนิด แต่วัคซีนที่คุณหมออยากจะแนะนำให้ฉีด ก็คือ
- วัคซีนไข้หวัดใหญ่ เนื่องจากว่า ไข้หวัดใหญ่เป็นโรคที่มีการระบาดทุกปีและพบได้บ่อยในผู้สูงอายุ และอาจมีอาการรุนแรงสูง
- วัคซีนป้องกันปอดอักเสบ หรือ IPD เพราะหากผู้สูงอายุมีอาการปอดอักเสบ มักจะมีอาการรุนแรงและอัตราการเสียชีวิตสูง
- วัคซีนป้องกันโรคงูสวัด เนื่องจากโรคงูสวัดนั้น เมื่อเป็นแล้วจะทำให้มีอาการเจ็บปวดตามร่างกาย โดยเฉพาะในผู้สูงอายุที่จะมีอาการรุนแรงมากกว่าในคนหนุ่มสาว และในบางรายอาจไม่หายขาดอีกด้วย ซึ่งการฉีดวัคซีนจะสามารถช่วยลดความรุนแรงของอาการลงได้
นอกจากนี้ ยังมีวัคซีนชนิดอื่นๆ อีก เช่น
- วัคซีนกระตุ้นภูมิบาดทะยัก
- วัคซีนกระตุ้นภูมิโรคหัด หัดเยอรมัน คางทูม
- วัคซีนโรคคอตีบ ไอกรน ในกรณีที่มีระบาดอยู่ในช่วงนั้นของปี
ซึ่งวัคซีนเหล่านี้ ควรได้รับการฉีดกระตุ้นทุก 10 ปี
การสังเกตผลข้างเคียงหลังฉีดวัคซีน
การฉีดวัคซีน อาจจะมีผลข้างเคียง หรือการแพ้วัคซีนเกิดขึ้นได้ ก่อนการเข้ารับวัคซีนชนิดต่างๆ เราจึงควรสังเกตตนเองหรือเช็คประวัติการเข้ารับวัคซีนว่า เราเคยมีประวัติการแพ้วัคซีนชนิดใดบ้างหรือไม่ เพื่อให้ข้อมูลกับแพทย์
นอกจากนี้ ผลข้างเคียงของวัคซีนแต่ละชนิดจะไม่เหมือนกัน ขณะที่เข้ารับการฉีดวัคซีน ก็สามารถปรึกษาแพทย์และขอคำแนะนำในอาการสังเกตอาการและดูแลตนเองได้ ซึ่งผลข้างเคียงต่างๆ ที่เกิดขึ้น ส่วนใหญ่ก็จะเกิดขึ้นได้น้อย ไม่รุนแรง และคุ้มค่ากับการฉีดวัคซีน มากกว่าที่จะไม่ฉีด
วัคซีนสำหรับผู้สูงอายุติดเตียง
ผู้สูงอายุที่ติดบ้าน ติดเตียง คงไม่ได้ออกไปเจอเชื้อหรือออกไปรับเชื้อเองโดยตรง แต่ผู้สูงอายุที่ติดบ้าน ติดเตียงกลุ่มนี้ต้องมีคนมาดูแล ดังนั้นเราอาจจะต้องตระหนักถึงความความปลอดภัยว่า คนที่มาดูแลนั้นมีความปลอดภัยเพียงใด ยกตัวอย่างเช่น ผู้ดูแลอยู่บ้านตลอด ไม่ได้ออกไปไหนเลย กลุ่มนี้ก็เป็นกลุ่มเสี่ยงต่ำ
แต่อย่างไรก็ดี ผู้สูงอายุติดบ้าน ติดเตียง จะมีภูมิคุ้มกันค่อนข้างต่ำอยู่แล้วอันเนื่องมาจากภาวะทางร่างกาย การฉีดวัคซีน ก็จะเป็นตัวช่วยในการลดความรุนแรง หากเกิดกรณีได้รับเชื้อมา และยังช่วยลดอักตราการเสียชีวิตอีกด้วย ดังนั้นหากเป็นไปได้ ผู้ป่วยติดบ้าน ติดเตียงควรได้รับการฉีดวัคซีนเช่นเดียวกับผุ้สูงอายุทั่วไป
ปรึกษาทุกปัญหาสุขภาพแบบออนไลน์
ไม่เสียค่าใช้จ่าย
บทความทางการแพทย์บริการทางการแพทย์ด้านการดูแลผู้สูงอายุ, ศูนย์อายุรกรรม